Kolesterol, kan dolaşımında ve hücre yapısında bulunan, hücrenin dayanıklılığından  sorumlu, yaşamsal açıdan önemli olan yağ benzeri bir maddedir. Vücudun kolesterole ihtiyacı vardır.

Kolesterol düzeyinin yüksek olması, kalp krizi ve inme için çok önemli bir risk faktörüdür. Kolesterol kanda özel taşıyıcılar ile taşınır; birkaç tipi vardır. Bunlardan ikisi kalp damar hastalıkları için önemlidir.

Kolesterol nedir?

Kolesterol bir yağ, yani lipittir. Dolayısıyla bir steroldür. Bundan steroit hormonları yapılır. Kolesterolü elinizde tutarsanız mumsu bir madde görürsünüz. Beyaza yakın sarı bir mumdan kazınmış çok ince bir kıymığı andırır. Kolesterol kan dolaşımınız aracılığıyla bütün vücudunuzu dolaşır ama bu basit bir süreç değildir.
Çünkü lipitler yağ bazlı kan ise su bazlıdır. Bunlar birbirine karışmaz. Kolesterol kan dolaşımınıza doğrudan boşalsaydı işe yaramaz topaklar halinde donardı.

Vücut bu sorundan kurtulmak için kolesterolü ve diğer yağları proteinle kaplı küçük parçacıklar halinde paketler. Lipoprotein denilen bu parçacıklar kana kolayca karışır.
Bu parçacıkların içindeki yağ, kolesterol ve trigliseritten bir de parçacığı bir arada tutmaya yarayan fosfolipid adlı üçüncü bir maddeden oluşur. Vücudun enerji için trigliseritlere ihtiyacı vardır ama kolesterol gibi bununda fazlası damarlar ve kalp için zararlıdır.

Yüksek kolesterolü düşürmek için herhangi bir besin desteği kullanmadan önce hekiminize danışınız.
Kendi kendinize reçeteli ilaçlardan besin desteklerine geçiş yapmak ya da bir ilaç rejimine bir besin desteği eklemek potansiyel olarak tehlikelidir. Yüksek kolesterolünüzü düşürmek için hiç bir gıda besin ya da besin desteği bir sihirli değnek değildir.

Fakat düşük yağlı bir diyet ve düzenli egzersiz kolesterolü düşürmek için halen ihtiyaç duyulan şeylerdir.

Kolesterol yüksekliğinin nedenleri

• Yanlış beslenme
• Tiroidbezinin yetersiz çalışması,
• Karaciğer hastalıkları,
• Böbrek hastalıkları,
• Şeker hastalığı ve bazı ilaçlardır.

Kolesterolü ne yükseltir?

Farkında olmadığımız birçok şey kolesterol seviyelerini yükseltiyor olabilir ya da düşürme çabanızı sarsabilir.
Aşağıdaki etkenlere dikkat etmeniz gerekmektedir: Sigara, kahve, stres, doğum kontrol hapları, şeker, gıda katkı maddeleri, çevresel kirleticiler

Eğer kolesterolünüze dikkat ediyorsanız tavuğun iyi bir akşam yemeği olduğunu biliyorsunuzdur. 100 gramlık bir tavuğun sadece yaklaşık, 67 mg kolesterol içerdiğini ve aynı miktarda kırmızı etin 75mg içerdiğini hatırlayın. Bir porsiyon hindi ciğerinde ise, 830mg vardır.

Kolesterolü düşürmek için doğal besinler (hekime mutlaka danışın)

C vitamini, arnavut biberi, mısır kepeği, brokoli, lif (günlük 25 – 30 gram) , yeşil çay, zencefil, sarımsak, soğan, yulaf ekmeği, kırmızıbiber, pirinç kepeği, yoğurt

Kolesterol niçin önemlidir?

Kolesterol beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar, karaciğer başta olmak üzere tüm vücutta yaygın olarak bulunur. Vücut kolesterolü kullanarak hormon (kortizon, seks hormonu vs.), D vitamini ve yağları sindiren safra asitlerini üretir. Bu işlemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunması yeterlidir.

İyi kolesterol, kötü kolesterol nedir?

Yüksek kolesterol düzeylerinin belirtileri nelerdir?Genelde hiçbir belirti olmayabilir. Bu nedenle 20 yaşından itibaren kolesterol düzeyi normal bile olsa 5 yılda bir kolesterol düzeyinize baktırın. Ailede birinci derece yakınlarınızda kolesterol düzeyi 300mg/dl’ninüzerinde olan varsa, çocuklarının 20 yaşından önce kolesterol düzeyine bakılması gerekir.

Kolesterolün Tipleri

LDL (Kötü huylu kolesterol)

HDL (İyi huylu kolesterol

Kolesterol, yağımsı bir madde olduğundan normal koşullarda suda çözünmez. Kolesterol de su özelliklerini taşıyan kanda normal koşullarda çözünmez. Kolesterol, kanda çözünmesi ve taşınması için karaciğerde bir protein ile birleştirilir (paket edilir). Bu kolesterol ile protein birleşimine lipoprotein adı verilir. Değişik tipte lipoproteinler var olup, bunlardan; LDL-kolesterol (düşük yoğunluklu lipoprotein): kötü huylu kolesteroldür.HDL-kolesterol ise (yüksek yoğunluklu lipoprotein) iyi huylu kolesteroldür. Kanda bakılan diğer bir yağda trigliseriddir. Trigliserid de kolesterol gibi kanda çözünen bir yağdır. Kan trigliserid düzeyi ile arteriyoskleroz arasındaki ilişki kolesterol kadar belirgin değildir.

Kolesterolüm yüksek mi? Ne yapmalıyım?

Yukarıda anlatılan belirti ve bulguların ışığında sizde kolesterol yüksekliği olabileceğini düşünüyorsanız, bu durumu aydınlatmak için kolesterol profilinize yönelik kan testlerini yaptırmanız gerekir. Bu testlerin yapılması ve değerlendirilmesi konusunda İç hastalıkları (dahiliye) uzmanlarımız size yardımcı olacaklardır.

* Sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Kolesterol yüksekliği tanısı nasıl konulur?

Kanda lipidprofili denilen testle 9-12 saatlik açlık sonucu kanda kolesterol ve trigliseriddüzeylerine bakılır.

Trigliseridde kanda bir yağ çeşidi olup yüksekliği pankreas hastalığı ve özellikle kadınlarda koroner arter hastalığına yakalanma riskinin artmasına neden olur. Düzeyi 200 mg/dl’ninaltına düşürülmelidir. Şişmanlık, hareketsizlik, sigara, yüksek karbonhidratlı beslenme, aşırı alkol tüketimi, bazı genetik hastalıklar ve ilaçlar da trigliseridyüksekliğine neden olur.

Koroner arter hastalarında, diyabetlilerde (kalp damar hastalığı riski 7 misli arttığı için) ve atar damarlarımızın etkilendiği hastalıklarda LDL düzeyi 100 mg/dl’ninaltında olmalıdır.

HDL düzeyi 45mg/dl’ninüzerine çıkmalıdır.

Yüksek kolesterolün vücuda verdiği zararlar nelerdir?

 Kanda aşırı miktarda bulunan kolesterol yavaş yavaş (yıllar içinde) damar duvarında birikir. Bu birikim sonucu o damarda daralma, tıkanma ortaya çıkar. Kolesterol hangi damarda birikmişse o damarla ilişkili sorunlar ve hastalıklar ortaya çıkar. Kolesterol yüksekliğinde belirti ve bulgular çoğu zaman ani kolesterol yükselmesine bağlı değildir, uzun süreli kolesterol yüksekliğinin damar duvarında kolesterol birikmesine yol açmasının sonucudur. Kalbi besleyen damarlarda (koroner arter) kolesterol birikimi bu damarlarda tıkanma ve daralmanın sonucu göğüs ağrısı, kalp krizi ve kalp yetmezliği gibi sorunlara neden olur.

Bunların sonucu hasta koroner by pass ameliyatı (cerrahi olarak darlığın ortadan kaldırılması) veya anjiyoplasti (balonla daralmış koroner arterin genişletilmesi) işlemine ihtiyaç duyabilir. Beyini besleyen boyun damarlarında kolesterol birikimi olması felçlere, konuşma bozukluklarına, dengesiz yürümeye, bilinç kaybına yol açar. Böbrek damarlarında kolesterol birikimi yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine yol açabilir. Ana atardamarda (aort) kolesterol birikimi de tehlikelidir. Buradan kopan kolesterol birikintileri daha küçük damarları tıkayarak çok değişik sorunlara yol açabilirler.

Bağırsağı besleyen damarları tıkayarak bağırsak ölümüne, göz damarlarını tıkayarak körlüğe, bacak damarlarını tıkayarak kangrene vs. yol açabilirler. Kolesterol yüksekliğine bağlı sorunlar ortaya çıktığı zaman hasta geç kalmış olabilir; bu nedenle kolesterol yüksekliğini önlemek, yükselmişse düşürmek çok önemlidir.

Kolesterol korunmak için Öneriler

Sağlıklı Beslenme

Daha az hayvansal (doymuş) yağ tüketin.

Alabildiğiniz en ince et dilimlerini satın alın.

Etten gözle görülebilen tüm yağları, ve tavuğun derisini ayırın.

Daha az hazır bisküvi, pastane ürünü ve kek tüketin.

Çoklu veya tekli doymamış yağlar açısından zengin yağ ve margarinleri tercih edin.